Η χρόνια δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας όπως επίσης και η άμεσα συνδεόμενη με αυτή νόσος του βλεννογόνου με τις συνακόλουθες δομικές αλλαγές (“remodelling”) του μέσου ωτός οδηγούν σε μία ομάδα νοσημάτων, που θα μπορούσαν να περιγραφούν με τον τίτλο “το χρόνιο αυτί”. Η θεραπεία αυτών των νοσημάτων αποτελεί ένα από τα πιο συναρπαστικά (αλλά ταυτόχρονα και απαιτητικά) πεδία της ειδικότητας της Ωτορινολαρυγγολογίας: Από την μια πλευρά η κατανόηση της χειρουργικής ανατομίας του μέσου ωτός και της μαστοειδούς κοιλότητας απαιτεί χρόνια εμπειρίας, ενώ από την άλλη πλευρά οι υποκείμενοι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί πίσω από τις ασθένειες αυτής της κατηγορίας αποτελούν, μέχρι και σήμερα, πεδίο εντατικής έρευνας. Σε κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση της κάθε περίπτωσης οφείλει να είναι εξατομικευμένη και να υπακούει στους γνωστούς θεμελιώδεις κανόνες της ωτοχειρουργικής.
Τα τελευταία 50 χρόνια, μία πλειάδα συστημάτων ταξινόμησης έχει προταθεί για αυτήν την ομάδα νοσημάτων με σκοπό την βελτιστοποίηση της επικοινωνίας μεταξύ των ειδικών ιατρών, που ασχολούνται με τις παθήσεις αυτές. Βασικός εκπρόσωπος αυτής της κατηγορίας νοσημάτων είναι η χρόνια μέση ωτίτιδα, της οποίας κύριο χαρακτηριστικό είναι η παρουσία διάτρησης (“τρύπας”) της τυμπανικής μεμβράνης. Η διάτρηση του τυμπάνου είναι στις περισσότερες φορές το αποτέλεσμα μίας οξείας μέσης ωτίτιδας. Ωστόσο, η φυσική πορεία της διάτρησης αυτής ποικίλει, με την μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων να τυγχάνουν πλήρους ίασης κι “αυτόματης” σύγκλεισης. Σε ένα σημαντικά μικρότερο ποσοστό, η εμμένουσα (χρόνια) δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας οδηγεί σε ελάττωση του αερισμού του μέσου ωτός, γεγονός που, με απλούς όρους, “υποχρεώνει” το αυτί να αναζητήσει τον αερισμό του δια μέσου του τυμπάνου από τον έξω ακουστικό πόρο, με αποτέλεσμα η διάτρηση του τυμπανικού υμένα να παραμένει ανοικτή. Στο ίδιο αποτέλεσμα μπορούν να οδηγήσουν και επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας μέσης ωτίτιδας, που δεν επιτρέπουν την αυτόματη σύγκλειση της διάτρησης. Όταν η διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης παραμείνει ανοικτή για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών (και πολύ περισσότερο συνοδεύεται από εμμένουσα ωτόρροια), το αυτί θεωρείται χρονίως πάσχον και τίθεται η διάγνωση της χρόνιας μέσης ωτίτιδας.
Σε άλλες περιπτώσεις, η χρόνια δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας κι ο ελλιπής αερισμός του μέσου ωτός οδηγούν σε μία μαζική εισολκή της τυμπανικής μεμβράνης προς την κατεύθυνση του μέσου ωτός και σε μία σμίκρυνση του χώρου του μέσου ωτός (ατελεκτασία). Aυτή η προοδευτική δομική αλλαγή έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση της ικανότητας ταλάντωσης του τυμπάνου και την διάβρωση της ακουστικής αλυσίδας (με πιο συχνή την προσβολή του μακρού σκέλους του άκμονα) και την εμφάνιση βαρηκοΐας. Αυτή η κλινική εικόνα ακούει στο όνομα χρόνια συμφυτική ωτίτιδα.
Χωρίς αμφιβολία, η πιο βαριά πάθηση σε αυτή την κατηγορία είναι το χολοστεάτωμα, που διακρίνεται σε συγγενές κι επίκτητο. Στη δεύτερη περίπτωση, η έντονη αρνητική πίεση στην κοιλότητα του μέσου ωτός προκαλεί μία εισολκή της τυμπανική μεμβράνης στο ανώτερο τμήμα της (“χαλαρή μοίρα”) με συνέπεια την παρουσία και ανάπτυξη πλακώδους επιθηλίου στο μέσο ους. Ο παράγοντας αυτός προκαλεί μία έντονη φλεγμονή που διαβρώνει σταδιακά τα ανατομικά στοιχεία της κοιλότητας του τυμπάνου και μπορεί να προσβάλει ευαίσθητες δομές στον χώρο αυτό, όπως τα οστάρια της ακουστικής αλυσίδας, οι ημικύκλιοι σωλήνες (όργανο της ισορροπίας), το προσωπικό νεύρο και η βάση του κρανίου, προκαλώντας μηνιγγίτιδα ή ακόμη κι εγκεφαλικό απόστημα.
Η θεραπεία του “χρονίου αυτιού” είναι χειρουργική (σε γενική αναισθησία) κι ακούει στον όρο “τυμπανοπλαστική”. Πράγματι, ο ευφάνταστος αυτός όρος δεν θα μπορούσε να ανταποκρίνεται πιο πολύ στην πραγματικότητα: Σκοπός της θεραπείας είναι η εκρίζωση της υποκείμενης πάθησης (για παράδειγμα αφαίρεση του χολοστεατώματος), η αποκατάσταση της βλάβης που έχουν υποστεί το τύμπανο (για παράδειγμα η σύγκλειση μίας διάτρησης) και οι διάφορες ευαίσθητες δομές (αποκατάσταση της συνέχειας της ακουστικής αλύσου με τη βοήθεια προθέσεων) μέσα στην κοιλότητα του αυτιού, όπως επίσης και η βελτίωση της ακοής του ασθενούς. Πρόκειται δηλαδή για μία ομάδα χειρουργικών επεμβάσεων στο αυτί, που αποσκοπούν όχι στην αισθητική του βελτίωση (“-πλαστική”) όσο στην αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας κι επομένως, εν μέρει, της μορφής του. Ανάλογα με την περίπτωση, η τυμπανοπλαστική συνδυάζεται με την μαστοειδεκτομή: Η τελευταία αναφέρεται στην αφαίρεση του οστού στην περιοχή πίσω από το αυτί με σκοπό, για παράδειγμα, την ολοκληρωτική εκρίζωση ενός χολοστεατώματος. Σε κάθε περίπτωση, η ωτοχειρουργική αποτελεί έναν από τους πιο συναρπαστικούς τομείς της ειδικότητας της Ωτορινολαρυγγολογίας κι η ορθή άσκηση της προϋποθέτει υψηλή εξειδίκευση και πολλά χρόνια εμπειρίας σε πλειάδα περιστατικών.
Έχοντας χειρουργική παρουσία 15 ετών σε Κλινική με μεγάλη ωτοχειρουργική παράδοση κι εμπειρία σε πλειάδα επιπλεγμένων περιστατικών, ο ιατρός κ. Κωνσταντίνος Μαντσόπουλος είναι σε θέση να παρέχει εξαιρετικές χειρουργικές λύσεις σε χρόνια ωτολογικά προβλήματα.
Προσωπική σχετική βιβλιογραφία του ιατρού
- Brase C, Keil I, Schwitulla J, Mantsopoulos K, Schmid M, Iro H, Hornung J. Bone conduction after stapes surgery: comparison of CO2 laser and manual perforation. Otol Neurotol. 2013 Jul;34(5):821-6. doi: 10.1097/MAO.0b013e318280dc78.
- Mantsopoulos K, Thimsen V, Müller SK, Sievert M, Goncalves M, Iro H, Agaimy A, Hornung J. Postinflammatory Medial Meatal Fibrosis: Histopathologic Features and Outcomes of Surgical Management. Ear Nose Throat J. 2023 Jun;102(6):391-396. doi: 10.1177/01455613211001134.
- Mantsopoulos K, Thimsen V, Wohlleben F, Taha L, Sievert M, Müller SK, Goncalves M, Iro H, Hornung J. Hydroxyapatite bone cement in the reconstruction of defects of the long process of the incus: Personal experience and literature review. Am J Otolaryngol. 2021 Jul-Aug;42(4):103002. doi: 10.1016/j.amjoto.2021.103002.
- Mantsopoulos K, Iro H, Hornung J. Cartilaginous bending spring for preventing tympanic membrane graft medialisation in anterior or subtotal tympanic membrane perforations-how I do it. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2021 Jul;278(7):2653-2656. doi: 10.1007/s00405-021-06814-5.
- Mantsopoulos K, Thimsen V, Taha L, Eisenhut F, Müller SK, Sievert M, Iro H, Hornung J. Comparative analysis of titanium clip prostheses for partial ossiculoplasty. Am J Otolaryngol. 2021 Sep-Oct;42(5):103062. doi: 10.1016/j.amjoto.2021.103062.
- Mantsopoulos K, Taha L, Fietkau R, Hornung J, Agaimy A, Iro H. (Polymorphes) Low-Grade-Adenokarzinom des Mittelohrs als Imitator eines jugulotympanalen Paraganglioms [Low-grade (polymorphous) adenocarcinoma of the middle ear mimicking a jugulotympanic paraganglioma. German version]. HNO. 2022 Mar;70(3):232-235. German. doi: 10.1007/s00106-021-01027-y.
- Mantsopoulos K, Thimsen V, Richter D, Müller SK, Sievert M, Iro H, Hornung J. Myringoplasty for pediatric chronic otitis media: An uncritical closure of a natural middle ear drainage? Am J Otolaryngol. 2021 Nov-Dec;42(6):103122. doi: 10.1016/j.amjoto.2021.103122
- Mantsopoulos K, Thimsen V, Goncalves M, Sievert M, Müller SK, Iro H, Hornung J. Long-term follow-up as an indispensable parameter for reliable assessment of the audiologic outcome after middle ear surgery. Am J Otolaryngol. 2021 Nov-Dec;42(6):103150. doi: 10.1016/j.amjoto.2021.103150.
- Rupp R, Schelhorn T, Kniesburges S, Balk M, Allner M, Mantsopoulos K, Iro H, Hornung J, Gostian AO. Cartilaginous bending spring tympanoplasty: a temporal bone study and first clinical results. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2022 Nov;279(11):5145-5151. doi: 10.1007/s00405-022-07356-0.
- Mantsopoulos K, Thimsen V, Taha L, Eisenhut F, Weissmann T, Putz F, Fietkau R, Iro H, Hornung J. Extracranial temporal bone paragangliomas: Re-defining the role of otologic surgery within the scope of function-preserving multimodal concepts. Am J Otolaryngol. 2022 Jan-Feb;43(1):103212. doi: 10.1016/j.amjoto.2021.103212.
- Rupp R, Thimsen V, Balk M, Mueller SK, Sievert M, Mantsopoulos K, Hoppe U, Hornung J, Iro H, Gostian AO. Diagnosing complications following cochlear implantation using transcutaneous ultrasound. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2022 Aug;279(8):3867-3873. doi: 10.1007/s00405-021-07128-2.
- Rupp R, Thimsen V, Balk M, Mueller SK, Sievert M, Mantsopoulos K, Hoppe U, Hornung J, Iro H, Gostian AO. Diagnosing complications following cochlear implantation using transcutaneous ultrasound. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2022 Aug;279(8):3867-3873. doi: 10.1007/s00405-021-07128-2.
- Eisenhut F, Taha L, Manhart M, Thimsen V, Mantsopoulos K, Iro H, Hornung J, Dörfler A, Lang S. High-speed flat-detector computed tomography for temporal bone imaging and postoperative control of cochlear implants. Neuroradiology. 2022 Jul;64(7):1437-1445. doi: 10.1007/s00234-022-02940-x.
- Renner B, Vasconcelos Craveiro A, Balk M, Allner M, Sievert M, Mueller SK, Mantsopoulos K, Iro H, Rupp R, Hornung J, Gostian AO. EAONO/JOS classification for acquired cholesteatoma: evaluating the impact of the number of affected sites on treatment and outcomes. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2023 May 23. doi: 10.1007/s00405-023-07996-w.
