Εκκόλπωμα Zenker
Το εκκόλπωμα του Zenker είναι ένας θύλακος του βλεννογόνου του φάρυγγα, που προβάλλει προς τα πίσω μέσα από μία ευένδοτη θέση του οπίσθιου τοιχώματος του φάρυγγα στη συμβολή του κάτω μέρους του φάρυγγα και του άνω τμήματος του οισοφάγου. Ο θύλακος σχηματίζεται επειδή ο μυς που χωρίζει τον φάρυγγα από τον οισοφάγο (“κρικοφαρυγγικός μυς”) αποτυγχάνει να χαλαρώσει σε χρόνια βάση κατά τη διάρκεια της κατάποσης για να επιτρέψει την μεταφορά της τροφής στον οισοφάγο. Ως αποτέλεσμα, η τροφή που καταπίνεται ωθείται συνεχώς προς την κορυφή του οισοφάγου, ωθώντας τον βλεννογόνο της πιο αδύναμης περιοχής (τρίγωνο του Killian μεταξύ λοξής κι οριζόντιας μοίρας του κρικοφαρυγγικού μυός) προς τα έξω. Αυτή η κήλη του βλεννογονίου και υποβλεννογονίου χιτώνα που δημιουργείται δημιουργεί σταδιακά έναν σάκο, το εκκόλπωμα Zenker, το οποίο σταδιακά μετατοπίζεται πίσω και αριστερά.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η δυσκαταποσία ή απλά ένα αίσθημα ξένου σώματος στην κατάποση είναι ο πιο συχνός λόγος προσέλευσης του ασθενούς στον ιατρό. Συχνά ο ασθενής αναφέρει ότι πρέπει να καθαρίσει τον λαιμό του μετά την λήψη τροφής. Η χρόνια κατακράτηση δύσοσμου, άπεπτου υλικού στον σάκο προκαλεί διαρκή κακοσμία στόματος ενώ η αναγωγή και επαναλαμβανόμενη εισρόφηση τροφής στον πνεύμονα προκαλεί χρόνιο βήχα. Κι εδώ ακριβώς είναι το βασικό πρόβλημα: Δεν είναι σπάνια η εμφάνιση επαναλαμβανόμενων επεισοδίων πνευμονίας, που οφείλεται στον ίδιο μηχανισμό και στις ηλικίες εμφάνισης της νόσου (κατά κανόνα άνω των 70 ετών) μπορεί να είναι επικίνδυνα για τη ζωή του ασθενούς!
Πως γίνεται η διάγνωση του εκκολπώματος;
Το χαρακτηριστικό ιστορικό σε έναν ασθενή με ηλικία συχνά άνω των 60 ετών όπως επίσης όχι σπάνια η ακρόαση ήχων τριβής στον τράχηλο θέτουν την υποψία της διάγνωσης. H οριστική διάγνωση τίθεται με την οισοφαγογραφία με βάριο (“βαριούχο γεύμα”), η οποία καταδεικνύει το εκκόλπωμα και παρέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με το μέγεθός του.
Υπάρχει θεραπεία για το εκκόλπωμα Zenker;
H θεραπεία είναι αποκλειστικά χειρουργική και συνίσταται στην ενδοσκοπική διατομή της κατώτερης μοίρας του κρικοφαρυγγικού μυός με Laser (“μυοτομή”) ή σε περιπτώσεις που αυτό δεν είναι δυνατό στο συνδυασμό μυοτομής και αφαίρεσης του σάκου με εξωτερική τομή στην αριστερή πλευρά του τραχήλου. Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για 2 ημέρες, λαμβάνει αντιβίωση και τρέφεται με ρινογαστρικό καθετήρα για 1 εβδομάδα. Στη συνέχεια επαναλαμβάνεται η οισοφαγογραφία με βάριο, αφαιρείται καθετήρας κι ο ασθενής σιτίζεται κανονικά.
Ο ιατρός κατέχει σημαντική χειρουργική εμπειρία στην αντιμετώπιση των εκκολπωμάτων Zenker, την οποία και δημοσίευσε σε σημαντικά διεθνή περιοδικά της ειδικότητάς του:
Clinical relevance and prognostic value of radiographic findings in Zenker’s diverticulum.
Mantsopoulos K, Psychogios G, Karatzanis A, Künzel J, Lell M, Zenk J, Koch M. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014
Koch M, Thimsen V, Traxdorf M, Zenk J, Iro H, Treutlein E, Mantsopoulos K. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2021
Evaluation of the different transcervical approaches for Zenker diverticulum.
Mantsopoulos K, Psychogios G, Künzel J, Zenk J, Iro H, Koch M. Otolaryngol Head Neck Surg. 2012
Koch M, Mantsopoulos K, Velegrakis S, Iro H, Zenk J. Laryngoscope. 2011
