Καλοήθεις Όγκοι Σιελογόνων Αδένων

Γενικά οι όγκοι των σιελογόνων αδένων αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 5% όλων των όγκων στην περιοχή της κεφαλής και τραχήλου. Τα καλοήθη νεοπλάσµατα των σιελογόνων αδένων αντιπροσωπεύουν µια ιδιαίτερα ανοµοιογενή οµάδα όγκων µε ένα ευρύ φάσµα κλινικών συµπεριφορών.

Σχεδόν τα τρία τέταρτα των όγκων των σιελογόνων αδένων εµφανίζονται στην παρωτίδα, ενώ τα τρία τέταρτα των όγκων της παρωτίδας είναι καλοήθεις. Λιγότεροι από τους µισούς όγκους του υπογναθίου αδένα είναι καλοήθεις. Τα περισσότερα νεοπλάσµατα των ελάσσονων σιελογόνων αδένων είναι κακοήθη.

Οι κοινότεροι καλοήθεις όγκοι των σιελογόνων αδένων είναι το πλειόµορφο αδένωµα (µεικτός όγκος) και το κυσταδενολέµφωµα (ή ογκος του Warthin). Άλλοι καλοήθεις όγκοι των σιελογόνων αδένων του επιθηλίου είναι τα ογκοκυττώµατα, τα κυσταδενώµατα, τα σµηγµατογόνα αδενώµατα, τα καναλιώδη αδενώµατα, τα λεµφαδενώµατα, τα µυοεπιθηλιώµατα και τα βασικοκυτταρικά αδενώµατα.

Συμπτώματα

Στην κλασική τους µορφή οι καλοήθεις όγκοι των σιελογόνων αδένων εµφανίζονται ως διογκωσεις χωρίς πόνο στην περιοχή του σιελογόνου αδένα που πάσχει. Πιο σπάνια, όταν οι όγκοι αυτοί εντοπίζονται πιο βαθιά µέσα στην παρωτίδα, δεν δίνουν συµπτώµατα και διαγιγνωσκονται τυχαία στα πλαίσια κάποιας απεικονιστικής εξέτασης για άλλο λόγο.

Διάγνωση

Η διάγνωση των καλοήθων όγκων των σιελογόνων αδένων στηρίζεται στη λεπτοµερή λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση µε ψηλάφηση. Η υπερηχογραφία θα προσφέρει επιπλέον πληροφορίες σχετικά µε τη φύση, το µέγεθος και τη θέση του όγκου και θα βοηθήσει τον χειρουργό να προσαρµόσει την χειρουργική τεχνική στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικα της κάθε περίπτωσης. Όταν ο όγκος λόγω µεγέθους ή εντόπισης (παραφαρυγγική επέκταση) δεν είναι εξ ολοκλήρου ορατός στον υπέρηχο, ενδείκνυται η διενέργεια µαγνητικής τοµογραφίας. Η εξέταση αυτή θα δώσει πληροφορίες σχετικά με την απόσταση του όγκου από τη βάση του κρανίου, τη συσχέτιση του με κρίσιμες ανατομικές δομές και την ιστολογική του φύση.

Θεραπεία

Καθώς στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν µπορεί να αποκλειστεί η κακοήθεια στη
προεγχειρητική φάση, οι όγκοι των σιελογόνων αδένων αντιµετωπίζονται χειρουργικά. Η
χειρουργική αφαίρεση των καλοήθων όγκων του υπογναθίου αδένα ισοδυναµεί µε την
αφαίρεση ολοκλήρου του υπογναθίου αδένα. Ως προς την παρωτίδα, η κατάσταση είναι λίγο πιο περίπλοκη:

Παραδοσιακά, η χειρουργική αφαίρεση των καλοήθων όγκων της παρωτιδας στηρίζεται στη διεγχειρητική παρασκευή του προσωπικού νεύρου με σκοπό τη διάσωση του και στην αφαίρεση του όγκου με ένα διαφορετικό ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση του όγκου τμημα του αδενα. Η χωρίς εξαιρέσεις χειρουργική παρασκευή του νεύρου συνοδευόταν από έναν υπολογίσιμο κίνδυνο παράλυσής του. Για το λόγο αυτό, τις τελευταίες δύο δεκαετίες κερδίζει διαρκώς ολο και περισσότερο έδαφος η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική φιλοσοφία στην θεραπεία των όγκων αυτών, που ακούει στο όνομα εξωκάψια εκτομή (extracapsular dissection):

Κατά την εξωκάψια εκτομή, ο στόχος είναι η αφαίρεση του όγκου με ταυτόχρονη αποφυγή της αποκάλυψης του προσωπικού νεύρου και κατά συνέπεια η διατήρηση μεγαλύτερου ποσοστού του παρωτιδικού αδένα. Αποδεδειγμένα, η εξωκάψια εκτομή έχει πολύ μικρότερο ποσοστό επιπλοκών, όπως παράλυση του προσωπικού νεύρου και όταν η ενδειξη είναι σωστή, τείνει να αντικαταστήσει την κλασσική παρωτιδεκτομή. Σε έμπειρα χέρια, τα ⅔ περίπου των καλοήθων όγκων της παρωτιδας μπορούν να αφαιρεθούν με τη μέθοδο αυτή.

Η κλινική του Έρλανγκεν ήταν εκείνη που καθιέρωσε την μέθοδο αυτή σε παγκόσμιο επίπεδο και ο ιατρός αποτελεί από τους πρωτοπόρους στον τομέα αυτό με τεράστια χειρουργική κσι ακαδημαϊκή εμπειρία.

Προσωπικές σχετικές δημοσιεύσεις του ιατρού

Mantsopoulos K, Psychogios G, Agaimy A, Künzel J, Zenk J, Iro H, Bohr C. Inflamed benign tumors of the parotid gland: diagnostic pitfalls from a potentially misleading entity. Head Neck. 2015 Jan;37(1):23-9. doi: 10.1002/hed.23541.
Mantsopoulos K, Koch M, Klintworth N, Zenk J, Iro H. Evolution and changing trends in surgery for benign parotid tumors. Laryngoscope. 2015 Jan;125(1):122-7. doi: 10.1002/lary.24837
Mantsopoulos K, Velegrakis S, Iro H. Unexpected Detection of Parotid Gland Malignancy during Primary Extracapsular Dissection. Otolaryngol Head Neck Surg. 2015 Jun;152(6):1042-7. doi: 10.1177/0194599815578104.
Mantsopoulos K, Scherl C, Iro H. Investigation of arguments against properly indicated extracapsular dissection in the parotid gland. Head Neck. 2017 Mar;39(3):498-502. doi: 10.1002/hed.24629.
Mantsopoulos K, Koch M, Iro H. Extracapsular dissection as sole therapy for small low-grade malignant tumors of the parotid gland. Laryngoscope. 2017 Aug;127(8):1804-1807. doi: 10.1002/lary.26482.
Mantsopoulos K, Müller S, Agaimy A, Goncalves M, Koch M, Wüst W, Bohr C, Iro H. Extracapsular dissection in the parapharyngeal space: benefits and potential pitfalls. Br J Oral Maxillofac Surg. 2017 Sep;55(7):709-713. doi: 10.1016/j.bjoms.2017.05.013.
Mantsopoulos K, Goncalves M, Iro H. Transdermal scopolamine for the prevention of a salivary fistula after parotidectomy. Br J Oral Maxillofac Surg. 2018 Apr;56(3):212-215. doi: 10.1016/j.bjoms.2018.01.014.
Mantsopoulos K, Goncalves M, Koch M, Iro H. Extracapsular dissection for warthin tumors despite the risk of ipsilateral metachronous occurrence. Laryngoscope. 2018 Nov;128(11):2521-2524. doi: 10.1002/lary.27166
Mantsopoulos K, Koch M, Goncalves M, Iro H. Investigation of the surgical strategies for unilateral multifocal cystadenolymphomas of the parotid gland. Oral Oncol. 2018 Jul;82:176-180. doi: 10.1016/j.oraloncology.2018.05.022.
Schapher M, Koch M, Agaimy A, Goncalves M, Mantsopoulos K, Iro H. Parotid pleomorphic adenomas: Factors influencing surgical techniques, morbidity, and long-term outcome relative to the new ESGS classification in a retrospective study. J Craniomaxillofac Surg. 2019 Sep;47(9):1356-1362. doi: 10.1016/j.jcms.2019.06.009.
Mantsopoulos K, Goncalves M, Koch M, Traxdorf M, Schapher M, Iro H. Going beyond extracapsular dissection in cystadenolymphomas of the parotid gland. Oral Oncol. 2019 Jan;88:168-171. doi: 10.1016/j.oraloncology.2018.12.001.
Mantsopoulos K, Goncalves M, Koch M, Iro H. Watchful waiting in carefully selected metachronous cystadenolymphomas of the parotid gland: a reliable option? Br J Oral Maxillofac Surg. 2019 Jun;57(5):425-429. doi: 10.1016/j.bjoms.2018.12.018.
Mantsopoulos K, Mueller SK, Goncalves M, Schapher M, Koch M, Iro H. Does increasing the incidence of extracapsular dissection for benign tumors of the parotid correlate with an increased need for revision surgery? Oral Oncol. 2019 Jul;94:111-114. doi: 10.1016/j.oraloncology.2019.05.022.
Bär B, Mantsopoulos K, Iro H. Paradigm shift in surgery for benign parotid tumors: 19 years of experience with almost 3000 cases. Laryngoscope. 2020 Aug;130(8):1941-1946. doi: 10.1002/lary.28454.
Mantsopoulos K, Iro H. Pleomorphic adenoma compared with cystadenolymphoma of the parotid gland: which is more common? Br J Oral Maxillofac Surg. 2020 Apr;58(3):361-363. doi: 10.1016/j.bjoms.2019.12.014.
Mantsopoulos K, Bär B, Iro H. Is dissection of the facial nerve avoidable during surgery for benign parotid tumors? : Parotid surgery without facial nerve dissection]. HNO. 2020 Mar;68(3):205-207. doi: 10.1007/s00106-020-00821-4.
Schapher M, Koch M, Goncalves M, Mantsopoulos K, Iro H. Extracapsular Dissection in Pleomorphic Adenomas of the Parotid Gland: Results After 13 Years of Follow-up. Laryngoscope. 2021 Feb;131(2):E445-E451. doi: 10.1002/lary.28696.
Mantsopoulos K, Tschaikowsky N, Goncalves M, Mueller SK, Iro H. Evaluation of preoperative Ultrasonography in the Differentiation between Superficial and Deep Parotid Gland Tumors. Ultrasound Med Biol. 2020 Aug;46(8):2099-2103. doi: 10.1016/j.ultrasmedbio.2020.04.027.
Mantsopoulos K, Iro H. Tumour spillage of the pleomorphic adenoma of the parotid gland: A proposal for intraoperative measures. Oral Oncol. 2021 Jan;112:104986. doi: 10.1016/j.oraloncology.2020.104986.
Mantsopoulos K, Iro AK, Sievert M, Müller SK, Agaimy A, Koch M, Iro H. Refinement of the surgical indication and increasing expertise are associated with a better quality of pathology specimen in pleomorphic adenomas. Acta Otolaryngol. 2021 Apr;141(4):414-418. doi: 10.1080/00016489.2021.1871947.
Iro AK, Agaimy A, Müller SK, Sievert M, Iro H, Mantsopoulos K. Satellite nodules in pleomorphic adenomas of the parotid gland: A nightmare for less invasive parotid surgery? Oral Oncol. 2021 Apr;115:105218. doi: 10.1016/j.oraloncology.2021.105218.
Mantsopoulos K, Sievert M, Iro AK, Müller SK, Koch M, Schapher M, Agaimy A, Iro H. Histopathological comparison of pleomorphic adenomas of the parotid and submandibular gland. Oral Dis. 2022 May;28(4):1131-1136. doi: 10.1111/odi.13858.
Mantsopoulos K, Iro H. Letter to the editor regarding the “Functional outcomes after extracapsular dissection with partial facial nerve dissection for small and large parotid neoplasms”. Am J Otolaryngol. 2021 Jul-Aug;42(4):103069. doi: 10.1016/j.amjoto.2021.103069.
Buchta P, Thimsen V, Iro AK, Agaimy A, Iro H, Mantsopoulos K. The influence of the capsular defect as a risk factor for recurrence in pleomorphic adenoma. Laryngorhinootologie. 2022 May;101(5):408-413. German. doi: 10.1055/a-1528-7821.
Mantsopoulos K, Iro AK, Agaimy A, Iro H. The histopathological “fingerprint” of the paradigm shift in the treatment of parotid pleomorphic adenoma. HNO. 2021 Nov;69(11):913-915. German. doi: 10.1007/s00106-021-01074-5.
Mantsopoulos K, Thimsen V, Gostian AO, Müller SK, Sievert M, Iro AK, Agaimy A, Iro H. Histopathology of Parotid Pleomorphic Adenomas: A “Pleomorphic Approach” to a Demanding Lesion. Laryngoscope. 2022 Jan;132(1):73-77. doi: 10.1002/lary.29726.
Mantsopoulos K, Iro AK, Sievert M, Müller SK, Agaimy A, Schapher M, Koch M, Iro H. Is extracapsular dissection for pleomorphic adenoma rather a euphemism for enucleation that jeopardises the intactness of the capsule? Br J Oral Maxillofac Surg. 2021 Dec;59(10):1204-1208. doi: 10.1016/j.bjoms.2021.03.002.
Agaimy A, Ihrler S, Baněčková M, Costés Martineau V, Mantsopoulos K, Hartmann A, Iro H, Stoehr R, Skálová A. HMGA2-WIF1 Rearrangements Characterize a Distinctive Subset of Salivary Pleomorphic Adenomas With Prominent Trabecular (Canalicular Adenoma-like) Morphology. Am J Surg Pathol. 2022 Feb 1;46(2):190-199. doi: 10.1097/PAS.0000000000001783.
Mantsopoulos K, Iro H. Extracapsular dissection versus conventional parotidectomy: comparing ‘apples with oranges’? Int J Oral Maxillofac Surg. 2022 Apr;51(4):576-577. doi: 10.1016/j.ijom.2021.08.005.
Hornung B, Constantinidis J, Thimsen V, Agaimy A, Koch M, Gostian AO, Sievert M, Müller SK, Iro H, Mantsopoulos K. Pleomorphic Adenoma of the Parotid Gland and the Parapharyngeal Space: Two Diametrically Opposing Surgical Philosophies for the Same Histopathologic Entity? J Clin Med. 2021 Dec 28;11(1):142. doi: 10.3390/jcm11010142.
Katheder V, Sievert M, Müller SK, Thimsen V, Gostian AO, Balk M, Rupp R, Iro H, Mantsopoulos K. The Offprint of an Abnormal Pre-Parotidectomy Electrodiagnostic Finding in a Normally Functioning Facial Nerve: Correlation with Intraoperative Findings, Histology and Postoperative Facial Nerve Function. J Clin Med. 2022 Jan 4;11(1):248. doi: 10.3390/jcm11010248.
Mantsopoulos K. Treatment of Salivary Gland Diseases: Established Knowledge, Current Challenges and New Insights. J Clin Med. 2022 Feb 2;11(3):802. doi: 10.3390/jcm11030802.
Mantsopoulos K, Bessas Z, Sievert M, Müller SK, Koch M, Agaimy A, Iro H. Frozen Section of Parotid Gland Tumours: The Head and Neck Pathologist as a Key Member of the Surgical Team. J Clin Med. 2022 Feb 25;11(5):1249. doi: 10.3390/jcm11051249.