Η παλινδρόμηση της πεψίνης, των χολικών αλάτων και άλλων ουσιών του γαστρεντερικού σωλήνα στον βλεννογόνο του ανώτερου αεροπεπτικού σωλήνα οδηγεί σε βλάβες του βλεννογόνου, που συμπεριλαμβάνουν τους μικροτραυματισμούς του βλεννογόνου, φλεγμονώδεις αντιδράσεις, πάχυνσης του επιθηλίου και αύξησης του ιξώδους και της ξηρότητας του στρώματος βλέννας μικροτραυμάτων. Το φαινόμενο αυτό ορίζεται ως φαρυγγολαρυγγική παλινδρόμηση.
Αυτή η παλινδρόμηση είναι διαφορετική από την κλασική και πολύ πιο συχνή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, όπου το οξύ από το στομάχι ανεβαίνει σε μεγάλες ποσότητες και σε τακτική βάση στον οισοφάγο. Υπολογίζεται ότι περίπου 50% των ασθενών με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση πάσχουν ταυτόχρονα και από λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμησης ενώ τον περίπου 33% αυτών εμφανίζουν και συμπτώματα χαρακτηριστικά για λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμηση.
Καθώς η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση προηγείται πάντα της λαρυγγοφαρυγγικής παλινδρόμησης, πολλοί ασθενείς με φαρυγγολαρυγγική παλινδρόμηση μερικές φορές παραπονιούνται καταρχήν για ένα αίσθημα καψίματος πίσω από το στέρνο. Κατα τα άλλα, τα κλασικά συμπτώματα της φαρυγγολαρυγγικής παλινδρόμησης περιλαμβάνουν το βράγχος φωνής από ερεθισμό των φωνητικών χορδών, έναν χρόνιο ξηρό βήχα, αίσθηση βλέννας ή ξένου σώματος στον φάρυγγα λόγω του χρόνιου ερεθισμού του φάρυγγα, δυσκαταποσία ή αίσθημα οξύτητας στον φάρυγγα. Η συσσώρευση κολλώδους βλέννας μπορεί να προκαλέσει οπισθορρινική καταρροή και ένα συνεχές αίσθημα ξένου σώματος με ανάγκη καθαρισμού του φάρυγγα και βήχα, ωταλγία, ενώ πληθαίνουν τα στοιχεία που συσχετίζουν την λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμηση με το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας.
Πως γίνεται η διάγνωση της λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμησης;
Όταν το ιστορικό του ασθενούς θέσει την υποψία για τη νόσο, η ενδοσκόπηση της ανώτερης αεροφόρου οδού στο ιατρείο θα αποκαλύψει την ύπαρξη ερυθρότητας και οιδήματος στο οπίσθιο τοίχωμα του φάρυγγα, μίας υπερτροφίας της οπίσθιας εντομής, των αρυταινοειδών και παρουσία βλέννας μέσα στο λάρυγγα. Συχνά η εικόνα αυτή συνοδεύεται και από άλλα ευρήματα όπως κολλώδεις εκκρίσεις στον φάρυγγα, ερυθρότητα των πρόσθιων παρισθμίων καμαρών, επίχρισμα της γλώσσας, εμφάνιση οζιδίων στο οπίσθιο φαρυγγικό τοίχωμα, υπερκεράτωση του βλεννογόνου των φωνητικών χορδών, κοκκιώματα στην αρυταινοειδή χώρα, διάχυτη λαρυγγική ερυθρότητα, λαρυγγικά έλκη και κοκκιώματα.
Στην οριστική διάγνωση της νόσου θεωρείται το gold standard η πραγματοποίηση της μεθόδου ΜΙΙ-pH monitoring (Multichannel intraluminal impedance-pH monitoring). Το MII είναι σε θέση να ανιχνεύσει την κίνηση βλωμού του οισοφάγου μετρώντας τις αλλαγές στην ηλεκτρική αντίσταση και σχετίζεται με την παρακολούθηση του pH. Ο καθετήρας MII-pH πλάτους 2 mm μιας χρήσης περιέχει ηλεκτρόδια δακτυλίου που συνήθως τοποθετούνται 3, 5, 7, 9, 15 και 17 cm από την άκρη και συνδυάζονται με τουλάχιστον 1 ηλεκτρόδιο pH στο άκρο. Η ενδοοισοφαγική/φαρυγγική διέλευση περιεχομένου (υγρού και αέρα) ανιχνεύεται ως διαδοχικές αλλαγές στην σύνθετη αντίσταση κατά μήκος του καθετήρα. Το MII-pH είναι το πιο αξιόπιστο μέσο για την ακρίβεια διάγνωση όξινης, μη όξινης ή μικτής παλινδρόμησης.
Δεν έχει ακόμη εφαρμογή στην καθημερινή πρακτική
Αντιμετώπιση της φαρυγγολαρυγγικής παλινδρόμησης
Η θεραπευτική διαχείριση της φαρυγγολαρυγγικής παλινδρόμησης περιλαμβάνει συγκεκριμένες αλλαγές του τρόπου ζωής, αλλαγή της δίαιτας και φαρμακολογική θεραπεία. Καταρχήν η λήψη μέτρων κατά της προϋπάρχουσας γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι σημαντική:
Η φαρμακολογική θεραπεία συνίσταται στη λήψη φαρμάκων που μειώνουν τη γαστρική οξύτητα (κατηγορία PPI: protein pump inhibitors ) κι επομένως τον ερεθισμό του βλεννογόνου του λάρυγγα. Η προσθήκη των ουσιών alginate και magaldrate στο φαρμακευτικό σχήμα θα συμβάλει ειδικά στην αντιμετώπιση των περιπτώσεων, στις οποίες κυριαρχούν τα μη όξινα στοιχεία του γαστρικού υγρού στην κλινική εικόνα της λαρυγγοφαρυγγικής παλινδρόμησης.
