Στις αρχές του 20ου αιώνα, η βασική μέθοδος αντιμετώπισης των καλοήθων όγκων της παρωτίδας ήταν η εκπυρήνιση τους, δηλαδή η διάνοιξη της κάψας τους (!) κι η απόξεση του περιεχομένου του όγκου, π.χ. με ένα κοχλιάριο. Η φιλοσοφία πίσω από αυτήν την τεχνική βρισκόταν στην ανάγκη αποφυγής αποκάλυψης του προσωπικού νεύρου (που κυριολεκτικά διασχίζει την παρωτίδα) και επομένως στην αποφυγή τραυματισμού του κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Στη δεκαετία του 1940, οι McFarland et. al. ανίχνευσαν ένα υψηλότατο ποσοστό (εώς 45%) υποτροπών σε περιπτώσεις όγκων που αντιμετωπίστηκαν με αυτή τη χειρουργική μέθοδο.
Ακόμη κι η επικουρική ακτινοθεραπεία που εφαρμόστηκε με σκοπό την μείωση του κινδύνου υποτροπής των περιπτώσεων αυτών δεν κατάφερε να προσφέρει θεαματικά αποτελέσματα. Οι Bailey et al. διατύπωσαν την άποψη ότι οι συχνές υποτροπές οφείλονταν στην ατελή αφαίρεση του όγκου, με τμήμα αυτού να παραμένει μέσα στην παρωτίδα. Αυτή η διαπίστωση οδήγησε σταδιακά σε μία αλλαγή της χειρουργικής φιλοσοφίας στην αντιμετώπιση των καλοήθων όγκων της παρωτίδας.
Για τα επόμενα 50 περίπου χρόνια, κυριάρχησε η στρατηγική της ανεύρεσης και υποχρεωτικής παρασκευής τουλάχιστον του κυρίου στελέχους του προσωπικού νεύρου σε κάθε περίπτωση όγκου της παρωτίδας χωρίς εξαίρεση (δηλαδή ανεξάρτητα από την εντόπιση και το μέγεθος του) προσεκτική ανατομή του. Η διάδοση αυτής της φιλοσοφίας ήταν τόσο μεγάλη, ώστε πολλές ομάδες εργασίας ισχυρίστηκαν ότι η χειρουργική επέμβαση στην παρωτίδα ήταν συνώνυμη με την ανατομική παρασκευή του προσωπικού νεύρου. Αυτή η στρατηγική οδήγησε αφ’ ενός στην δραστική μείωση των υποτροπών των όγκων, από την άλλη πλευρά ωστόσο αυξήθηκαν δραματικά οι περιπτώσεις με παράλυση του προσωπικού νεύρου, με σύνδρομο Frey (αυξημένη παραγωγή ιδρώτα στην περιοχή της παρωτίδας κατά τη διάρκεια της λήψης γεύματος), ενώ η αφαίρεση ενός μεγάλου τμήματος της παρωτίδας μαζί με τον όγκο οδηγούσε σε ένα μεγάλο έλλειμμα στην παρειά και στην απώλεια του φυσιολογικού περιγράμματος του προσώπου.
Για τους λόγους αυτούς, στις αρχές του 21ου αιώνα προτάθηκε η φιλοσοφία της ελάττωσης της χειρουργικής ριζικότητας στην αντιμετώπιση των όγκων αυτών υπό τη μορφή της χειρουργικής τεχνικής της εξωκάψιας παρωτιδεκτομής (extracapsular dissection). Η τεχνική αυτή συνίσταται στην παρασκευή του όγκου εξωτερικά της κάψας του (“έξω-κάψια εκτομή”) και στην αφαίρεση του με συναφαίρεση ενός στρώματος υγιούς ιστού γύρω από αυτόν χωρίς αναγνώριση και παρασκευή του κυρίου στελέχους του προσωπικού νεύρου. Αυτή η ελάχιστα επεμβατική τεχνική συνεπάγεται μία εντυπωσιακά χαμηλή συχνότητα υποτροπών του πλειόμορφου αδενώματος, καθώς αποφεύγεται η αποκάλυψη της κάψας και ελαττώνεται ο κίνδυνος τραυματισμού της. Ταυτόχρονα η ηθελημένη μη αναγνώριση και αποφυγή της αποκάλυψης του προσωπικού νεύρου συμβάλλει στην εντυπωσιακή ελάττωση των περιπτώσεων με παράλυση του προσωπικού νεύρου. Τέλος, η διατήρηση του μεγαλύτερου τμήματος της παρωτίδας συμβάλλει στην ελάττωση του κινδύνου εμφάνισης του συνδρόμου Frey και στην επιτυχή διατήρηση του περιγράμματος του προσώπου.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η εξωκάψια παρωτιδεκτομή δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε περίπτωση όγκων της παρωτίδας. Σύμφωνα με τη φιλοσοφία της ΩΡΛ Κλινικής του Erlangen, που πρωτοπορεί στην τεχνική αυτή σε παγκόσμιο επίπεδο, η τεχνική αυτή ενδείκνυται σε περιπτώσεις επιφανειακών ευκίνητων παρωτιδικών όγκων, με αναμενόμενη εντόπιση πλάγια του προσωπικού νεύρου και προεγχειρητικά κλινικά όπως επίσης και υπερηχογραφικά ευρήματα συμβατά με καλοήθη όγκο. Επιπλέον, η τεχνική αυτή ενδείκνυται σε επιλεγμένες περιπτώσεις παραφαρυγγικών όγκων μέσω μιας μικρής τομής στην υπογνάθια χώρα. Τέλος, η εμπειρία της Κλινικής του Erlangen κατέδειξε ότι η τεχνική αυτή μπορεί να εφαρμοστεί σε πολύ προσεκτικά επιλεγμένες περιπτώσεις κακοήθων όγκων της παρωτίδας αρχόμενου σταδίου και χαμηλής επιθετικότητας, με εντυπωσιακά ογκολογικά αποτελέσματα.
Με περίπου 300 χειρουργικές επεμβάσεις στην παρωτίδα ετησίως (και 200 εξ αυτών με τη μορφή της εξωκάψιας παρωτιδεκτομής), η ΩΡΛ Κλινική του Πανεπιστημίου του Erlangen αποτελεί παγκόσμιο κέντρο αναφοράς ως προς την μέθοδο αυτή με εμπερία σε περίπου 4000 ασθενείς στο διάστημα 2000-2022.
Ο ιατρός διαθέτει τεράστια χειρουργική εμπειρία στην ελάχιστα επεμβατική χειρουργική της παρωτίδας και έχει δημοσιεύσει την εμπειρία της Κλινικής του με πάνω από 3000 περιπτώσεις σε πληθώρα επιστημονικών άρθρων σε περιοδικά παγκόσμιας εμβέλειας. Επίσης είναι πρωτοπόρος στην φιλοσοφία της περαιτέρω ελάττωσης της χειρουργικής ριζικότητας στην χειρουργικής της παρωτίδας προς όφελος της μετεγχειρητικής ποιότητας ζωής των ασθενών του, προωθώντας την ιδέα της καψικής εκτομής (capsular dissection) σε περιπτώσεις κυσταδενολεμφωμάτων όπως επίσης και την εξωκάψια εκτομή σε πολύ προσεκτικά επιλεγμένες περιπτώσεις κακοήθων όγκων της παρωτίδας αρχόμενου σταδίου και χαμηλής επιθετικότητας με εντυπωσιακά ογκολογικά αποτελέσματα.
Ενδεικτική προσωπική αρθρογραφία του ιατρού στο πεδίο αυτό:
- Klintworth N, Mantsopoulos K, Zenk J, Psychogios G, Iro H, Bozzato A. Sonoelastography of parotid gland tumours: initial experience and identification of characteristic patterns. Eur Radiol. 2012 May;22(5):947-56. doi: 10.1007/s00330-011-2344-7.
- Mantsopoulos K, Psychogios G, Agaimy A, Künzel J, Zenk J, Iro H, Bohr C. Inflamed benign tumors of the parotid gland: diagnostic pitfalls from a potentially misleading entity. Head Neck. 2015 Jan;37(1):23-9. doi: 10.1002/hed.23541.
- Mantsopoulos K, Koch M, Klintworth N, Zenk J, Iro H. Evolution and changing trends in surgery for benign parotid tumors. Laryngoscope. 2015 Jan;125(1):122-7. doi: 10.1002/lary.24837.
- Mantsopoulos K, Velegrakis S, Iro H. Unexpected Detection of Parotid Gland Malignancy during Primary Extracapsular Dissection. Otolaryngol Head Neck Surg. 2015 Jun;152(6):1042-7. doi: 10.1177/0194599815578104.
- Mantsopoulos K, Scherl C, Iro H. Investigation of arguments against properly indicated extracapsular dissection in the parotid gland. Head Neck. 2017 Mar;39(3):498-502. doi: 10.1002/hed.24629
- Mantsopoulos K, Koch M, Iro H. Extracapsular dissection as sole therapy for small low-grade malignant tumors of the parotid gland. Laryngoscope. 2017 Aug;127(8):1804-1807. doi: 10.1002/lary.26482.
- Mantsopoulos K, Müller S, Agaimy A, Goncalves M, Koch M, Wüst W, Bohr C, Iro H. Extracapsular dissection in the parapharyngeal space: benefits and potential pitfalls. Br J Oral Maxillofac Surg. 2017 Sep;55(7):709-713. doi: 10.1016/j.bjoms.2017.05.013.
Mantsopoulos K, Goncalves M, Iro H. Transdermal scopolamine for the prevention of a salivary fistula after parotidectomy. Br J Oral Maxillofac Surg. 2018 Apr;56(3):212-215. doi: 10.1016/j.bjoms.2018.01.014. - Mantsopoulos K, Goncalves M, Koch M, Iro H. Extracapsular dissection for warthin tumors despite the risk of ipsilateral metachronous occurrence. Laryngoscope. 2018 Nov;128(11):2521-2524. doi: 10.1002/lary.27166.
- Mantsopoulos K, Koch M, Goncalves M, Iro H. Investigation of the surgical strategies for unilateral multifocal cystadenolymphomas of the parotid gland. Oral Oncol. 2018 Jul;82:176-180. doi: 10.1016/j.oraloncology.2018.05.022.
- Mantsopoulos K, Goncalves M, Koch M, Traxdorf M, Schapher M, Iro H. Going beyond extracapsular dissection in cystadenolymphomas of the parotid gland. Oral Oncol. 2019 Jan;88:168-171. doi: 10.1016/j.oraloncology.2018.12.001
- Mantsopoulos K, Iro H. Extracapsular dissection versus conventional parotidectomy: comparing ‘apples with oranges’? Int J Oral Maxillofac Surg. 2022 Apr;51(4):576-577. doi: 10.1016/j.ijom.2021.08.005
- Mantsopoulos K, Goncalves M, Koch M, Iro H. Watchful waiting in carefully selected metachronous cystadenolymphomas of the parotid gland: a reliable option? Br J Oral Maxillofac Surg. 2019 Jun;57(5):425-429. doi: 10.1016/j.bjoms.2018.12.018
- Mantsopoulos K, Mueller SK, Goncalves M, Schapher M, Koch M, Iro H. Does increasing the incidence of extracapsular dissection for benign tumors of the parotid correlate with an increased need for revision surgery? Oral Oncol. 2019 Jul;94:111-114. doi: 10.1016/j.oraloncology.2019.05.022
- Mantsopoulos K, Mueller S, Goncalves M, Koch M, Iro H. Completion surgery after extracapsular dissection of low-grade parotid gland malignant tumors. Head Neck. 2019 Sep;41(9):3383-3388. doi: 10.1002/hed.25863.
- Bär B, Mantsopoulos K, Iro H. Paradigm shift in surgery for benign parotid tumors: 19 years of experience with almost 3000 cases. Laryngoscope. 2020 Aug;130(8):1941-1946. doi: 10.1002/lary.28454.
- Mantsopoulos K, Bär B, Iro H.: Parotid surgery without facial nerve dissection]. HNO. 2020 Mar;68(3):205-207. German. doi: 10.1007/s00106-020-00821-4.
- Mantsopoulos K, Iro H. Tumour spillage of the pleomorphic adenoma of the parotid gland: A proposal for intraoperative measures. Oral Oncol. 2021 Jan;112:104986. doi: 10.1016/j.oraloncology.2020.104986.
- Iro AK, Agaimy A, Müller SK, Sievert M, Iro H, Mantsopoulos K. Satellite nodules in pleomorphic adenomas of the parotid gland: A nightmare for less invasive parotid surgery? Oral Oncol. 2021 Apr;115:105218. doi: 10.1016/j.oraloncology.2021.
- Mantsopoulos K, Iro AK, Sievert M, Müller SK, Agaimy A, Koch M, Iro H. Refinement of the surgical indication and increasing expertise are associated with a better quality of pathology specimen in pleomorphic adenomas. Acta Otolaryngol. 2021 Apr;141(4):414-418. doi: 10.1080/00016489.2021
- Buchta P, Thimsen V, Iro AK, Agaimy A, Iro H, Mantsopoulos K. The influence of the capsular defect as a risk factor for recurrence in pleomorphic adenoma. Laryngorhinootologie. 2022 May;101(5):408-413. German. doi: 10.1055/a-1528-7821.
- Mantsopoulos K, Iro AK, Agaimy A, Iro H. The histopathological “fingerprint” of the paradigm shift in the treatment of parotid pleomorphic adenoma. HNO. 2021 Nov;69(11):913-915. German. doi: 10.1007/s00106-021-01074-5.
- Mantsopoulos K, Thimsen V, Gostian AO, Müller SK, Sievert M, Iro AK, Agaimy A, Iro H. Histopathology of Parotid Pleomorphic Adenomas: A “Pleomorphic Approach” to a Demanding Lesion. Laryngoscope. 2022 Jan;132(1):73-77. doi: 10.1002/lary.29726.
- Mantsopoulos K, Iro AK, Sievert M, Müller SK, Agaimy A, Schapher M, Koch M, Iro H. Is extracapsular dissection for pleomorphic adenoma rather a euphemism for enucleation that jeopardises the intactness of the capsule? Br J Oral Maxillofac Surg. 2021 Dec;59(10):1204-1208. doi: 10.1016/j.bjoms.2021.03.002.
- Hornung B, Constantinidis J, Thimsen V, Agaimy A, Koch M, Gostian AO, Sievert M, Müller SK, Iro H, Mantsopoulos K. Pleomorphic Adenoma of the Parotid Gland and the Parapharyngeal Space: Two Diametrically Opposing Surgical Philosophies for the Same Histopathologic Entity? J Clin Med. 2021 Dec 28;11(1):142. doi: 10.3390/jcm11010142.
- Mantsopoulos K, Iro H. Surgery for parotid gland cancer-controversial and proven aspects. HNO. 2022 May 17. German. doi: 10.1007/s00106-022-01182-w
- Mantsopoulos K, Thimsen V, Sievert M, Balk M, Grundtner P, Gostian AO, Koch M, Iro H. Limited parotid surgery as sole form of treatment for carefully selected malignant tumours of the parotid gland: Still sufficient on the long-term? Am J Otolaryngol. 2022 Dec 8;44(2):103735. doi: 10.1016/j.amjoto.2022.103735.
